Ở
quê tôi, bánh răng bừa còn được gọi là bánh lá, nhưng tôi vẫn thích cái tên
“răng bừa” mộc mạc, nghe đã gợi nên sự tảo tần của vùng quê quanh năm lam lũ
cùng đồng ruộng. Bánh thon nhỏ, chỉ bé như chiếc răng bừa. Có lẽ một phần tên
gọi cũng xuất phát từ đây.
Bánh
răng bừa thường làm vào dịp giỗ chạp, lễ, tết. Bởi vậy hôm nào làm bánh, nhà
cửa cũng đông như trẩy hội. Dăm bảy người quây quần xung quanh nào lá, nào
nhân, nào bột trắng muốt. Ăn bánh, trước tiên là thưởng thức cái sự xôm tụ ấy
đã.
Bánh
ngon phải chọn gạo. Gạo thổi cơm ngon chưa hẳn là thứ gạo đạt yêu cầu làm bánh.
Dẻo quá thì bánh nát, khô quá thì bánh cứng.
Thế
nên công đoạn này thường phải đặt vào tay những người bà, người mẹ hiểu ngọn
ngành ruộng cao, đồng thấp, biết lựa gạo hạt mềm, hạt dẻo, nhúm hạt ngọc trời
trong tay đã biết thứ bột nó làm ra mướt mát đến độ nào. Gạo lựa xong được đem
ngâm rồi xay nhuyễn cùng với nước.
Khi
xưa, người ta xay theo phương pháp thủ công: một nam, một nữ cùng nắm vào tay
xay cối đá, nam mạnh mẽ, nữ nhịp nhàng, vừa xay vừa rưới nước đều lên phần gạo
trong lòng cối và dùng mo cau cời dòng bột chảy xuống chậu. Có khi xay xong
chậu bột trắng ngần mịn mát như dòng sữa mà bén tình, bén duyên nhau tự khi nào.
 Bẻ từng miếng bánh, chấm vào bát nước mắm nguyên chất chỉ pha thêm chút chanh ớt. Cái mỡ màng của nhân thịt ngấm vào thân bánh thanh tao, khe khẽ tan ra trong miệng - Ảnh: Tịnh Tâm |
Bánh
răng bừa không gói cầu kỳ như bánh giò Hà Nội. Sau khi nồi bột được giáo trên
bếp lửa, đánh đều tơi mịn không vón cục, cầm chiếc đũa cả nhón một ít bột, rồi
quyệt vào giữa thân chiếc lá dong be bé, nhân thịt lợn, mộc nhĩ, hành tươi băm
nhỏ cho vào giữa, vê hai mép lá cuộn lại thật tròn rồi bẻ gập hai đầu.
Chẳng
cần lạt buộc, cứ thế xếp bánh vào nồi nước xâm xấp đã đun sôi sẵn, luộc thêm độ
nửa tiếng nữa là bánh chín.
Chớ
dại cho vào nồi nước lạnh bởi mẻ bánh sẽ nhão nhoét ngay lập tức. Cũng đừng vội
vã bóc bánh ăn ngay khi vừa vớt ra khỏi nồi, cứ nhẹ nhàng tận hưởng mùi thơm
tuyệt diệu của lá dong, mùi của gạo chín, mộc nhĩ, hành tươi, những thứ hương
thuần khiết của thiên nhiên ấp ủ trong từng tấm bánh.
Đợi
khi chạm vào bánh chỉ âm ấm, mới nhẹ nhàng gỡ hai mép lá như cởi bỏ xiêm y, để
lộ thân bánh thon ngời nhìn thấu tận bên trong, màu lá dong phai ngấm vào bột
gạo xanh tựa màu mạ non.
Bẻ
từng miếng bánh, chấm vào bát nước mắm nguyên chất chỉ pha thêm chút chanh ớt.
Cái mỡ màng của nhân thịt ngấm vào thân bánh thanh tao, khe khẽ tan ra trong
miệng. Bánh nhỏ xinh, xui người ăn cứ như thôi miên bóc hết chiếc này đến chiếc
khác.
Về Thanh Hóa, hỏi đến bánh răng bừa, chắc hẳn không ai không biết đến thương hiệu bánh răng bừa rất nổi tiếng trong tỉnh: bánh răng bừa Sơn Oanh. Đây là cơ sở chuyên sản xuất bánh răng bừa đã có 20 năm kinh nghiệm. Ngoài Thanh Hóa, bánh răng bừa Sơn Oanh hiện đã có mặt ở rất nhiều tỉnh thành trên cả nước như: Hà Nội, Nam Định, Ninh Bình,...thậm chí đã vào tới Tp Hồ Chí Minh.
Địa chỉ của cơ sở sản xuất bánh răng bừa Sơn Oanh:
